„Zmarnowane szanse” - Artykuł prof. Andrzeja Pieczewskiego w „Studiach z Dziejów Rosi i Europy
Środkowo – Wschodniej” (LVIII – SI 3)


The attitude of the tsarist authorities towards railway – consequences for the Polish lands (until 1879).
Jan Gottlieb Bloch’s “new” perspective.


W artykule Pieczewskiego czytamy o niezrealizowanych projektach budowy dróg żelaznych w
Królestwie Polskim do 1879 r. z powodu braku zgody władz rosyjskich. Autor podkreśla, że
wypowiedzi Blocha nie są w tym względzie oryginalne. Jednak możemy dowiedzieć się więcej o skali
tego negatywnego wpływu dzięki obliczeniom Blocha, który obliczył, że w latach 1845-1877 w
Królestwie Polskim zbudowano 1476 km kolei. Jednakże długość ta mogłaby zostać zwiększona o
dodatkowe 1285,5 km, czyli prawie tyle samo! Bloch przedstawił w „w kilometrach”, skutki polityki
carskiej w zakresie rozwoju kolei na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim. Niewybudowane linie
kolejowe oznaczały również mniejszy wzrost gospodarczy, który wygenerowałby efekt mnożnikowy
inwestycji, niewykorzystanej siły roboczej, mniejszego handlu, itp. Autor podkreśla, że linie budowane
w większości łączyły Królestwo z „rosyjskim centrum”, a nie z Zachodem, z którym ziemie polskie były
naturalnie powiązane pod względem gospodarczym i kulturowym. Obliczenia Blocha dostarczają
cennego materiału wstępnego do dalszych badań i symulacji dla historyków gospodarczych, zwłaszcza
specjalizujących się w kliometrii.